Khám phá phong tục đám ma miền Bắc hiện nay

“Sinh - Lão - Bệnh - Tử” là điều không thể tránh khỏi. Tuỳ thuộc vào từng quan điểm, phong tục tập quán và góc nhìn về cuộc sống mà mỗi vùng miền của Việt Nam. Từ đó sẽ có những phong tục về đám ma riêng biệt. Không để bạn đọc chờ lâu, ngay bây giờ hãy cùng Blog Số Đề tìm hiểu những điều thú vị về phong tục đám ma miền Bắc nhé!

Phong tục tang ma là gì?

Tùy theo từng vùng miền khác nhau mà Phong tục tang lễ của người Việt sẽ có những điểm khác biệt, đặc trưng mà những vùng khác không có.

Nguyên do có thể xuất phát từ đời sống hàng ngày, phong cách sinh hoạt, ứng xử và hình thành lối văn hóa khác nhau giữa các vùng, mà dễ thấy nhất chính là sự khác biệt giữa đám tang miền Nam và miền Bắc.

Phong tục đám ma miền Bắc

Trong đám ma miền Bắc sẽ bao gồm các phong tục dưới đây:

Lễ mộc dục

Đây là một trong những nghi lễ quan trọng nhất trước khi bắt đầu phát tang. Lễ mộc dục thực chất là người nhà tắm rửa, chăm sóc thân thể người thân trước khi đưa vào quan.

Nếu người mất là cha thì người con trai cả của gia đình sẽ tắm rửa cho cha, còn nếu người mất là mẹ thì sẽ là con gái cả. Thường khi tắm cho người chết gia đình sẽ sử dụng nước ngũ hương và nước ấm. Dùng khăn vuông nhúng nước vắt khô lau toàn thân người đã mất.

Sau khi lau người sạch sẽ, sẽ dùng lược chải tóc và buộc tóc bằng dây vải. Đồng thời cũng dùng dao cắt móng tay, móng chân cho họ. Móng cắt ra sẽ được cất vào một cái khăn để chôn chung với người mất. Những vật dụng được sử dụng trong quá trình làm sạch cũng sẽ được chôn cùng.

Lễ ngậm hàm

Tuy chưa được khoa học chứng minh song nghi lễ này vẫn tồn tại đến bây giờ. Lễ ngậm hàn nhằm mục đích đưa linh cữu về suối vàng thuận lợi, không bị ma quỷ, cô hồn đến tước đoạt vong linh.

Để thực hiện nghi lễ này, gia chủ sử dụng gạo nếp xát sạch và 3 đồng tiền (vàng hoặc ngọc trai) lần lượt tra vào bên trái, bên phải và chính giữa miệng của người đã mất. Trước khi bỏ gạo nếp và tiền đồng vào, gia quyến và người chấp sự quỳ xuống xướng: “Sơ phạn hàm, tái phạn hàm và tam phạn hàm” lần lượt mỗi cụm tang chủ thực hiện tra gạo và tiền vào.

Sau khi thực hiện xong, bóp miệng người đã khuất lại và phủ mặt như trước. Ngoài ra có nhiều vùng miền ở phía Bắc còn chôn thêm những vật dụng yêu thích, hay được sử dụng cho các linh hồn tiếp tục dùng ở thế giới bên kia.

Lễ khâm liệm nhập quan

Khi nhập quan thường có bát cơm lồng với quả trứng để giữa 2 cây đũa bông cắm thẳng đồng thời có thêm nải chuối để cắm nhang. Theo người xưa cúng trứng và cơm để ghi nhớ công ơn sinh thành, thể hiện trời đất cũng như âm dương hoà hợp. Còn nải chuối mang tính âm, dùng âm để tiễn âm đi.

So sánh phong tục đám ma miền Bắc với miền Nam

Đa phần đám ma miền Bắc luôn phức tạp và cầu kỳ hơn. Đối với khu vực miền Nam họ không quá kiêng cũ và không khắt khe về nghi thức như miền Bắc. Đi ngược với không khí đau thương thì đám ma miền Nam tổ chức ăn nhậu linh đình, thuê nhạc tang lễ về để xóa đi bầu không khí tang lễ.

­Tiếng nhạc đám tang ở miền Bắc ngoài kèn, trống còn có vài cây nhị rên rỉ nỉ non như tiếng khóc. Còn tiếng nhạc đám ma ở miền Nam có thể là nhạc kèn Tây chơi cả những bản trữ tình để làm cho không khí đám ma đỡ đau buồn.

Bên cạnh đó đám ma miền Bắc còn có trống kèn cùng với những cây nhị nỉ non như tiếng khóc. Nhạc đám ma miền Nam luôn là loại nhạc kèn Tây và những bản nhạc trữ tình để tiễn biệt người đã khuất sang một thế giới mới tốt đẹp hơn.

Khu vực miền Nam họ hàng, con cháu và thành viên trong gia đình không kể lể, khóc than. Họ còn cảm thấy thoải mái, vô tư và xem như một điều bắt buộc xảy ra đối với tất cả mọi người.

Một số lưu ý khi thực hiện phong tục đám ma miền bắc

Bên cạnh những nghi lễ quan trọng ở trên thì phong tục đám tang Miền Bắc còn có những kiêng kỵ. Theo đó trong quá trình thực hiện đám ma thì gia quyến, người thân cần chú ý:

• Người thân cùng tuổi với người mất nên tránh mặt. Bởi vì theo quan niệm của người Miền Bắc thì khi cùng tuổi sẽ dễ bị nhập.

• Người yếu bóng vía không nên ở gần

• Người mang thai không nên tham gia hay có mặt trong khoảng thời gian làm lễ nhập quan

• Không nên để nước mắt rơi vào thì hài người mất trong thời điểm nhập quan. Bởi vì như thế thì sẽ ảnh hưởng đến sự nghiệp, công việc làm ăn của con cháu sau này

• Nếu người mất vào thời gian xấu cần làm thêm các nghi lễ, cổ tục khác để tránh ảnh hưởng đến con cháu sau này. Chẳng hạn như dán các vật cần thiết vào áo quan hay bỏ lịch đỏ vào quan tài,…

Kết luận

Phong tục đám ma miền Bắc thường cầu kỳ và phức tạp. Vì thế gia quyến thường sử dụng các dịch vụ mai táng trọn gói, tang lễ trọn gói để tránh được những thiếu sót không đáng có. Vì thế để giây phút đưa tiễn người mất về thế giới bên kia trọn vẹn thì gia quyến luôn phải nắm bắt chính xác những gì mình cần phải làm.

Tags liên quan: