Ngũ Hành là gì: Khái niệm, nguồn gốc và mối tương quan tương sinh tương khắc

Thế giới xung quanh chúng ta được hình thành tự hàng vạn yếu tố lớn nhỏ khác nhau. Tuy nhiên tất cả mọi thứ đều quy thuộc về 5 yếu tố chính yếu nhất và các nhà nghiên cứu cổ đại gọi đó là Ngũ Hành. Ngày nay, câu chuyện về ngũ hành ngày càng được quan tâm để ứng dụng vào cuộc sống. Trong bài viết này, Blog Số Đề sẽ mang đến cho bạn những kiến thức cơ bản nhất về Ngũ Hành và các thuộc tính Ngũ Hành tương sinh tương khắc. OK! Xem nào!

Ngũ Hành: Sự kết hợp của 5 yếu tố tinh hoa

Ngũ hành là một sự kết hợp những tinh hoa của vạn vật quy tụ vào trong 5 nhóm thuộc tính. Và mỗi thuộc tính lại có những tính chất khác nhau, nhưng để biết được chi tiết thì chúng ta cần đi ngược lại lịch sử thời gian và khám phá khái niệm, nguồn gốc, xuất xứ của Ngũ Hành nhé!

Ngũ Hành là gì?

Theo triết học cổ Trung Hoa, tất cả vạn vật đều phát sinh từ năm nguyên tố cơ bản và luôn trải qua năm trạng thái là: Hỏa, Thủy, Mộc, Kim và Thổ. Năm trạng thái này gọi là Ngũ hành. Các yếu tố này không phải là vật chất như cách hiểu đơn giản theo nghĩa đen trong tên gọi của chúng mà đúng hơn là cách quy ước của người Trung Hoa cổ đại để xem xét mối tương tác và quan hệ của vạn vật.

Một số học giả trên cơ sở sinh và khắc lại bổ sung thêm chế hóa, thừa thắng và hạ nhục, bổ - tả thực chất là sự suy diễn ra từ hai nguyên lý cơ bản nói trên.

Năm nguyên tố và các nguyên lý cơ bản của Ngũ hành đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến nhiều lĩnh vực hoạt động của người Trung Hoa cũng như một số quốc gia và vùng lãnh thổ xung quanh như: Việt Nam, Nhật Bản, Hàn Quốc, Triều Tiên, Đài Loan, Hồng Kông, Singapore... từ thời cổ đại đến nay trong nhiều lĩnh vực như hôn nhân và gia đình, âm nhạc, hội họa, kiến trúc, y học cổ truyền, quân sự...

Ngũ hành được ứng dụng vào Kinh Dịch, có từ thời kỳ nhà Chu (thế kỷ 12 TCN đến năm 256 TCN), một cuốn sách được coi là tác phẩm vĩ đại nhất trong lịch sử Trung Hoa về triết học.

Ngũ hành là thuyết vật chất sớm nhất của nhân loại, tồn tại độc lập với ý thức của con người. Ngũ hành là Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ từ "dương biến âm hợp" sinh ra. Ngũ hành vô hình ở dạng khí, hữu hình ở dạng hình thể của các vật các loại. Trong 5 yếu tố sẽ có sự tương tác qua lại lẫn nhau, chiếm vị trí ngang bằng và không có yếu tố nào là mạnh hơn hoặc quan trọng hơn cả!

BẢNG TỔNG HỢP CÁC YẾU TỐ XOAY QUANH NGŨ HÀNH

Hành	Mộc	Hỏa	Thổ	Kim	Thủy
Phát âm	Âm lợi	Âm lưỡi	Âm họng	Âm răng	Âm môi
Con số	1,2	3,4	5,6	7,8	9,0
Con số 2	3, 8	2, 7	5, 10	4, 9	1, 6
Vật chất	Gỗ, cây	Lửa	Đất	Kim loại	Nước
Màu sắc	Xanh lục	Đỏ, cam	Vàng, nâu	Trắng, xám	Đen, lam
Mã màu	#ECFFEC	#FFECD9	#FFFFD2	#F3F3F3	#DDEEFF
Vị	Chua	Đắng	Ngọt	Cay	Mặn
Mùa	Xuân	Hạ	Cuối hạ	Thu	Đông
Phương	Đông, Đ.Nam	Nam	T.ương, T.Nam	Tây, Tây Bắc	Bắc
Tạng	Can	Tâm	Tỳ	Phế	Thận
Phủ	Đởm	Tiểu trường	Vị	Đại trường	Bàng quang
Ngũ thể	Cân	Mạch	Thịt	Da lông	Xương tuỷ
Ngũ quan	Mắt	Lưỡi	Miệng	Mũi	Tai
Tình chí	Giận	Mừng	Lo	Buồn	Sợ
Hình	Chữ nhật	Tam giác	Vuông	Tròn	Lượn sóng
Thái độ	Hy vọng	Nhiệt tình	Bình thản	Lạc quan	Sợ hãi
Vật liệu	Gỗ, giấy	Nhựa	Gạch, đá, đất	Kim loại	Kính, thuỷ tinh
Cây cối	Thiên tuế, Bạch quả, Tùng đuôi ngựa, Liễu sam, Bụt mọc, Bách xanh, Bách gai, Hoàng dương, Phi lao, Cơm nguội, Dâu, Si, Chuối tiêu, Trúc quan âm, Trúc, Cây Mỡ	Gạo, Hoàng liên gai, Hải đường,Quýt,Thạch lựu, Hoa giấy, Sim, Trâm sơ ri, Tầm xuân, Hoa đào, Đào ăn quả, Đào cảnh, Mơ, Mai đỏ, Mai hồng, Đậu hoa vàng, Đỗ quyên, Cơm nguội miền Bắc	Hoàng liên gai, Bách nhật bản, Mai vàng,Đỗ quyên vàng, Tre vàng, Hoa ngâu	Bích đào, Mai trắng, Mơ cảnh, Mơ rừng, Vối, Nhót, Cây cà ri, Quất, Phật thủ, Cam, Bưởi, Hồng, Lài, Xương rồng trắng, Thủy tiên, Quýt, Nhài, Đỗ quyên, Dành dành	Thông đỏ Đài Loan, Thông đen, Thông nước, Trắc bách diệp, Tùng La Hán, Trà
Số Hà Đồ	3	2	5	4	1
Cửu Cung	3,4	9	5,8,2	7,6	1
Thời gian	Rạng sáng	Giữa trưa	Chiều	Tối	Nửa đêm
Năng lượng	Nảy sinh	Mở rộng	Cân bằng	Thu nhỏ	Bảo tồn
Phương	Đông	Nam	Trung tâm	Tây	Bắc
Bốn mùa	Xuân	Hạ	Chuyển mùa	Thu	Đông
Thời tiết	Gió (ấm)	Nóng	Ẩm	Mát (sương)	Lạnh
Thế đất	Dài	Nhọn	Vuông	Tròn	Ngoằn ngèo
Trạng thái	Sinh	Trưởng	Hóa	Thâu	Tàng
Vật biểu	Thanh Long	Chu Tước	Kỳ Lân	Bạch Hổ	Huyền Vũ
Mùi vị	Chua	Đắng	Ngọt	Cay	Mặn
Cơ thể	Gân	Mạch	Thịt	Da lông	Xương tuỷ
Ngũ tạng	Can (gan)	Tâm (tim)	Tỳ (hệ tiêu hoá)	Phế (phổi)	Thận
Lục phủ	Đởm (mật)	Tiểu trường (ruột non)	Vị (dạ dày)	Đại trường (ruột già)	Bàng quang
Ngũ khiếu	Mắt	Lưỡi	Miệng	Mũi	Tai
Ngũ tân	Bùn phân	Mồ hôi	Nước dãi	Nước mắt	Nước tiểu
Ngũ đức	Nhân	Lễ	Tín	Nghĩa	Trí
Xúc cảm	Giận	Mừng	Lo	Buồn	Sợ
Giọng	Ca	Cười	Khóc	Nói (la, hét, hô)	Rên
Thú nuôi	Chó	Dê/Cừu	Trâu/Bò	Gà	Heo
Hoa quả	Mận	Mơ	Táo tàu	Đào	Hạt dẻ
Ngũ cốc	Lúa mì	Đậu	Gạo	Ngô	Hạt kê
Thập can	Giáp, Ất	Bính, Đinh	Mậu, Kỷ	Canh, Tân	Nhâm, Quý
Thập nhị chi	Dần, Mão	Tỵ, Ngọ	Thìn, Tuất, Sửu, Mùi	Thân, Dậu	Tý, Hợi
Âm nhạc	Mi	Son	Đô	Rê	La
Thiên văn	Mộc Tinh (Tuế tinh)	Hỏa Tinh (Huỳnh tinh)	Thổ Tinh (Trấn tinh)	Kim Tinh (Thái Bạch)	Thủy Tinh (Thần tinh)
Bát quái	Tốn, Chấn	Ly	Khôn, Cấn	Càn, Đoài	Khảm

Nguồn gốc của quan niệm Ngũ Hành

Ý nghĩa của Ngũ Hành

Các thuộc tính trong Ngũ Hành

Kim

Mộc

Thổ

Thủy

Hỏa

Quan hệ tương sinh trong Ngũ Hành

Quan hệ tương khắc trong Ngũ Hành

Tags liên quan: